Μεταλλαγμένα πνευματικά δικαιώματα

Μια πολύ μεγάλη κι ενδιαφέρουσα συζήτηση πάνω στο θέμα των πνευματικών δικαιωμέτων έχει όλο και περισσότερους λόγους ν' ανοίξει κάθε φορά που εξελίσσεται η τεχνολογία κι η ανθρώπινη γνώση αλυσοδένεται από χίλιες μεριές ώστε να μπορεί να συνεχίσει ν' αποτελεί αντικείμενο επικερδούς καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.

Είναι σαφές πως δε θα μπορούσαμε να κάνουμε σ' ένα απλό post μια τέτοια κουβέντα, αλλά μπορούμε να δώσουμε ένα πολύπλευρο ερέθισμα προς αυτήν με αφορμή τη σημερινή απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ για την υπόθεση Monsanto - Vernon Bowman:

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Κατ' αρχάς, ένα μεγάλο ζήτημα με τις καλλιέργειες μεταλλαγμένων προϊόντων είναι το εξής: είναι πολύ εύκολο, με το δυνατό αέρα ή με διάφορα ζώα να "μολυνθούν" γειτονικές ομοειδείς καλλιέργειες με μεταλλαγμένους σπόρους. Σχεδόν πάντα είναι πρακτικά αδύνατο αν διαπιστωθεί μια τέτοια επιμόλυνση πριν τη συγκομιδή, καθώς οι όποιοι έλεγχοι για γενετικά μεταλλαγμένες προσμίξεις είναι σχεδιασμένες για να γίνονται με αυτόματο τρόπο στο προϊόν της σοδειάς.

Το ζήτημα της δικαστικής διαμάχης όμως δεν ήταν πάνω στην ίδια τη μόλυνση, αντιθέτως μάλιστα!Ας ξεκινήσουμε την εξιστόρηση αυτής της ενδιαφέρουσας υπόθεσης:

Ο αγρότης Vernon Bowman είχε αγοράσει από σιταποθήκη μίγμα σπόρων για τη σοδειά του (Roundup Ready). Το(τα) χωράφι(α) απ' όπου προήλθε το μείγμα είχαν υποστεί επιμόλυνση από γενετικά μεταλλαγμένους σπόρους του κολοσσού Mensanto, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα μικρό ποσοστό μεταλλαγμένων σπόρων μεταξύ αυτών, οι οποίοι και φύτρωσαν κανονικά.

Κι εδώ φτάνουμε στην καρδιά της δικαστικής διαμάχης. Εκ των προτέρων, ας σπάσουμε τη φούσκα αισιοδοξίας όσων θα ήθελαν να δουν τη Monsanto στο σκαμνί για την επιμόλυνση που προκλήθηκε από σπόρους της και ξέφυγε από τον έλεγχο - υπόλογος ήταν ο ίδιος ο αγρότης ως εξής:

1. Το γενετικό υλικό (DNA) των σπόρων ήταν κατοχυρωμένο ως "πνευματική ιδιοκτησία" της Monsanto.
2. Η κατοχύρωση επέτρεπε σε κάποιον αγρότη να επωφεληθεί από τη συγκομιδή σοδειάς που περιέχει επιμολυνση από άλλη, γενετικά τροποποιημένη σοδειά (τεχνικώς, "σοδειά από σπόρους δεύτερης γενιάς").
3. Κατά τους ισχυρισμούς της εταιρείας όμως, δεν πρέπει να του επιτρέπεται όμως να χρησιμοποιήσει σπόρους από τα φυτά δεύτερης γενιάς, εξ' ου κι η δίωξη εναντίον του αγρότη κι η καταδίκη του.

Εδώ βρίσκεται το ζουμί της υπόθεσης, το σκεπτικό της απόφασης-καταδίκης:

Καθώς το DNA των συγκεκριμένων φυτών αποτελεί "πνευματική ιδιοκτησία" της Monsanto, οι σπόροι δεύτερης γενιάς αποτελούν "μη εξουσιοδοτημένη αντιγραφή πνευματικής ιδιοκτησίας της Monsanto"(!).

Απαιτεί δηλαδή η εταιρεία χρηματική αποζημίωση επειδή μέρος της σοδειάς του συγκεκριμένου αγρότη, παρ' όλο που έχει προκύψει από επιμόλυνση, περιέχει πληροφορία (το DNA των σπόρων) που είναι κατοχυρωμένη ως πνευματική ιδιοκτησία μιας εταιρείας (της Monsanto).

Είναι ένα από τα πιο κομψά παραδείγματα του σε τί τερατογενέσεις (pun intended) καταλήγει η καπιταλιστική οικονομία στην προσπάθειά της να εντάξει κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα και μορφή πληροφορία στην επικερδή για τους λίγους διαδικασία αξιοποίησης. Άλλη μια ευκαιρία τροφής για σκέψη και καυσίμου για δράση.